تاریخچه بردگیم به کجا برمی گردد؟
بردگیم ها از زمان اولین تمدن ها تا به امروز بوده با وجود اینکه اسناد تاریخی زیادی پیدا نشده و بعضی از انسان ها آنها را به انسان های غارنشین ارتباط میدهند.در واقع این باز از قبل از میلاد حضرت مسیح وجود داشته و مردم آن زمان بازی میکردن. در ایران هم در سال های اخیر این صنعت رواج پیدا کرده و امروزه در کافه استفاده می شود.الان بردگیم ها به قدری معروف شدن که مجله گاردین در سال 2012 رشد برد گیم ها رو دو برابر رشد گوگل معرفی کرده (حدود 40 درصد) و اسم این دوره را ” عصر طلایی بردگیم ها ” گذاشته. توی این مقاله قراره به تاریخچه‌ی بردگیم ها بپردازیم و قدیمی ترین بازی های رومیزی رو معرفی کنیم
بردگیم چیست؟
کلا بازی های رومیزی که عموما با “یه صفحه و چند تا مهره” توسط “دو یا چند بازیکن” و “حول یه داستان مشخص” با “قوانین از پیش تعیین شده” بازی میشن روبردگیم ( Board Game ) میگن. بردگیم ها حالا اینقدر طرفدار دارن که حتی چندتا از بازیگرای هالیوودی مثل ویل ویتون و فلیشیا دی، یه سریال توی یوتیوب ساختن به اسم tabletop که توش آدمای سرشناس بازی ها، میان با هم بوردگیم های مختلف بازی می کنن و کلی بازدید روزانه دارن.
تاریخچه ی بردگیم ها چقدر است؟
خیلی قدیم ترا ( خیلی خیلی ، یعنی زمان انسان های اولیه )، از اونجایی که مردم خیلی کار خاصی واسه انجام نداشتن، شب ها کنار آتیش که می نشستن، یه سری بازی ها می کردن که جزو اولین بازی های رومیزی یا همین برد گیم های خودمونه. آثار این بازی ها و خاطراتشون توی دیوار نگاره های غارها از زمان باستان به جا مونده…
جدیدا تاس هایی توی ترکیه کشف شده که مال 5000 سال پیش بودن و نشون میده که حتی قبل از اختراع خط، انسان ها با هم بردگیم بازی میکردن .همچین تاس هایی توی منطقه عراق و سوریه هم پیدا شدن که شامل دو مدل تاس های چوبی و تاس های هلالی بودن. تاس های چوبی در واقع یه سری چوب مثل چوب بستنی بودن که یه طرفشون رنگ داره؛ بعد همزمان چندتا از اینا رو پرت می کردن و تعداد وجه های رنگی که روی زمین می موند، عدد نهایی تاس میشد. بازی های رومیزی بعد از یه مدت کم کم به عنوان یه تفریح لاکچری و حتی بازی دربار پادشاهان تبدیل شد.
تاریخ اولین بازی های رومیزی جهان در عهد قدیم
از اونجایی که بازی های رومیزی جزئی از فرهنگ اقوام بودن، برای رو کم کنی هم که شده خیلیا سعی می کردن بازی های خفن و منحصر بفردی بسازن و توی دربار هم ازش استفاده کنن. از قدیمی ترین بازی های بردگیمی جهان، سنت (senet ) مال 3500 سال قبل از مسیح و سگ ها و شغالها ( hounds & jackals ) مال 2000 سال پیش از میلاد مسیح بودن. اما یه کم بعد از رواج این بازی هایی که حالا دیگه منسوخ شدن، یه بازی به اسم نرد یا تخته نرددر ایران ابداع شد که هنوزم کلی طرفدار داره. نرد به قدری محبوب بوده که یکی از پادشاهان روم به اسم کلودیوس اونو همه جا همراه خودش میبرده و حتی پشت ارابه ی مخصوصش نقش این بازی رو حک میکنه. توی روم باستان به این بازی تابولا میگفتن
حدود 2200 سال پیش بازیهایی پیدا شدن به اسم tafl که در واقع پدران همین بازی شطرنج بودن و زادگاهشون اسکاندیناوی؛ در واقع وایکینگ ها خیلی به این بازی علاقه داشتن. بعد از سالها هند با الهام از این بازی، یه بازی به اسم چاترانگا ( یا همون چترنگ ) که در واقع نسخه اولیه شطرنج خودمونه رو ارائه می کنه. 700 سال بعد از مسیح این چترنگ یه سری تغییرات ساختاری می کنه و به همین شطرنج امروزی تبدیل میشه و وارد اروپا و بقیه نقاط جهان میشه.
کم کم برد گیم ها از سیطره ی طبقه ی اشراف زاده خارج شد و مردم عادی هم تونستن بعضی بازی ها رو انجام بدن؛ مثلا همین دوز یه بازی قدیمیه که رعیت ها در زمان مسیح اونو بازی می کردن. البته دوز یه پدرجد به نام بازی موریس نه نفره داره که به 1400 سال قبل از مسیح برمیگرده. در قرن 13 میلادی هم بازی دومینو توی چین به وجود اومد و همچنان طرفدارای خودشو داره. یعنی زمانی که نه برق وجود داشته و نه ابزار خاص
بازی وایکونتاپالی (Vaikuntapaali)یا همون بازی لیلا (leela) هم یه بازی هندی توی قرن 16 میلادیه. این بازی البته برای تمرین معنویت استفاده میشده و مار های اون نشانه ی عواقب گناه و نردبان ها نشانه ی پاداش کارهای خیر بوده. ( واضحه که این بازی همون مار و پله‌ی خودمونه )
قدیمی ترین بردگیم های جهان چه بازی هایی هستن ؟
خیلی از بازی هایی که معرفی کردیم، ریشه در تاریخ دارن ولی هنوز هم دارن بازی میشن. ولی اگه از بازی هایی که معرفی شد بگذریم و نخوایم اونقدر توی تاریخ عقب بریم، میتونیم یه سری بازی ها و برد گیم هایی که حالت صنعتی تر به خودشون گرفتن رو معرفی کنیم
در سال 2002 بازی تاد (thud) با الهام از همان بازی tafl و سری رمان های “جهان صفحه ای” (disc world) از تری پرچت، ارائه شد. این بازی ممکنه توی کشور ما خیلی سرشناس نباشه ولی جالبه بدونید که تاد، مسابقات بین المللی داره.
بازی املاک داران (the landlord’s game) در سال 1903 توسط لیزی مگی اختراع شد و بازیش هم به این شکل بوده که اطراف صفحه‌ی مربعی بازی، تعداد زیادی ملک، ایستگاه راه آهن، زندان و خانه های جایزه وجود داشته تا بازیکنا بتونن با هم خرید و فروش داشته باشن. چیزی که واضحه اینه که بازی مونوپولی (monopoly) کاملا یک بازی کپی برداری شده از این بازی بوده و ساختار این دو بازی در واقع یک چیزه؛ با این فرق که بازی املاک داران، قوانینی داشت که باید به بقیه بازیکنان هم کمک میکردین تا به صورت اشتراکی ملک هاشون رو بسازن ولی توی بازی مونوپولی عملا باید رقبا رو ورشکسته کنی تا برنده ی بازی باشی…
سخن آخر
به همون اندازه که بردگیم ها تاریخ غنی و باستانی ای دارن، به همون اندازه هم پیچیدگی و تنوع دارن. امروز که ساخت و فروش بردگیم به یک صنعت تبدیل شده، ژانرها و دسته بندی های مختلفی رو میشه برای این بازی های رومیزی پیدا کرد. در واقع شما با هر سن و هر سلیقه ای که هستید، حتما میتونید حداقل یه بازی متناسب با خودتون پیدا کنید، فقط کافیه که از متخصصش مشورت بگیرید.